Yunan araştırmacı Christos Retoulas'ın AKŞAM gazetesinde önceki gün yayınlanan röportajında 'Kemalist laikliğin Vahdet-i Vücud felsefesi etrafında şekillendiği, Atatürk'ün Alevi/Bektaşi kökenlerden gelen bir Melami olduğu ve tarikatları Nakşileri durdurmak için kapattığı' şeklindeki yorumları tartışılan başlıklardan biri oldu.
Tarihçiler ve Alevi/Bektaşi dernekleri temsilcilerine sorduk. Onlar da yanıtladı...
Prof. Dr. Cengİz Güleç: Laik Cumhuriyet'e destek verdiler
Atatürk'ün Bektaşilikle ilgisi olduğu söylenir ama Melamilik kısmını röportajda okudum. Tarikat bağı olmasa dahi, Kurtuluş Savaşı'na Alevi/Bektaşi çevrelerin çok destek verdiğine bakarsak, herhalde onun laik bir ulus-devlet yaratmayı hedefleyen modernist projesini öngördüler. İlginç gelen Osmanlı'dan günümüze kadar Türklerin Müslümanlığına bakış açısı ve Cumhuriyet ideolojisinin Vahdet-i Vücud felsefesi etrafında ele alınması.
Cem VakfI BAŞKANI İzzettİn DoÐan: İpuçları Nutuk'ta var
NEDEN Alevi Anadolu 16. 17. yüzyıldan sonra Sünnileşti mesela? Osmanlı'daki Medreselere Mısır El Ezher Üniversitesi'nden binlerce Sünni ulema getirilmiştir. Medreselerde Sünni eğitime başlanması Osmanlı'nın kaderini değiştirmiştir. Melamilik için adap kuralları ve karşılıklı saygıya dayanan, Aleviliğin bir uygulama biçimi diyebiliriz. Atatürk'ün Aleviliği/Bektaşiliği ile ilgili ipuçları zaten Nutuk'ta da var. Ama kimse görmek istemedi. Bana da birçok mercii tarafından 'Atatürk Alevi miydi?' diye soruldu. Bunun üzerinde durmadık. Neden? Çünkü Atatürk gibi insanlar Aleviliğin, Bektaşiliğin, Sünniliğin çok üstünde insanlar.
Tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı
Üzerinde düşünülmesi gereken saptamalar
Retoulas'In saptamaları çok enteresan. Atatürk'ün Melami olduğu konusu da öyle. Pek çok İttihatçının Bektaşi, Mevlevi, Melami gibi özgün tarikatlara girdiği biliniyor. Atatürk de Jön Türk. O da tabii girmiş olabilir.Vahdet-i Vücud konusundaki yorumları da üzerinde düşünülmesi gereken saptamalar.
Tarihçi-yazar Gürkan Hacır: Atatürk'ün Melami olduğu doğru
Retoulas'ın Atatürk'ün Melami olduğu yönündeki tespitlerine katılıyorum. Ama bir düzeltme yapmak istiyorum: Retoulas Atatürk'ün annesinin Selanik'te Mevlevi dergahlarına gittiğini söylüyor. Oysa, araştırmalarıma göre annesi Bektaşi, babası Mevlevi'ydi. Melamilik de bunun bir üst tarikatı gibi.
Tarihçiler ve Alevi/Bektaşi dernekleri temsilcilerine sorduk. Onlar da yanıtladı...
Prof. Dr. Cengİz Güleç: Laik Cumhuriyet'e destek verdiler
Atatürk'ün Bektaşilikle ilgisi olduğu söylenir ama Melamilik kısmını röportajda okudum. Tarikat bağı olmasa dahi, Kurtuluş Savaşı'na Alevi/Bektaşi çevrelerin çok destek verdiğine bakarsak, herhalde onun laik bir ulus-devlet yaratmayı hedefleyen modernist projesini öngördüler. İlginç gelen Osmanlı'dan günümüze kadar Türklerin Müslümanlığına bakış açısı ve Cumhuriyet ideolojisinin Vahdet-i Vücud felsefesi etrafında ele alınması.
Cem VakfI BAŞKANI İzzettİn DoÐan: İpuçları Nutuk'ta var
NEDEN Alevi Anadolu 16. 17. yüzyıldan sonra Sünnileşti mesela? Osmanlı'daki Medreselere Mısır El Ezher Üniversitesi'nden binlerce Sünni ulema getirilmiştir. Medreselerde Sünni eğitime başlanması Osmanlı'nın kaderini değiştirmiştir. Melamilik için adap kuralları ve karşılıklı saygıya dayanan, Aleviliğin bir uygulama biçimi diyebiliriz. Atatürk'ün Aleviliği/Bektaşiliği ile ilgili ipuçları zaten Nutuk'ta da var. Ama kimse görmek istemedi. Bana da birçok mercii tarafından 'Atatürk Alevi miydi?' diye soruldu. Bunun üzerinde durmadık. Neden? Çünkü Atatürk gibi insanlar Aleviliğin, Bektaşiliğin, Sünniliğin çok üstünde insanlar.
Tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı
Üzerinde düşünülmesi gereken saptamalar
Retoulas'In saptamaları çok enteresan. Atatürk'ün Melami olduğu konusu da öyle. Pek çok İttihatçının Bektaşi, Mevlevi, Melami gibi özgün tarikatlara girdiği biliniyor. Atatürk de Jön Türk. O da tabii girmiş olabilir.Vahdet-i Vücud konusundaki yorumları da üzerinde düşünülmesi gereken saptamalar.
Tarihçi-yazar Gürkan Hacır: Atatürk'ün Melami olduğu doğru
Retoulas'ın Atatürk'ün Melami olduğu yönündeki tespitlerine katılıyorum. Ama bir düzeltme yapmak istiyorum: Retoulas Atatürk'ün annesinin Selanik'te Mevlevi dergahlarına gittiğini söylüyor. Oysa, araştırmalarıma göre annesi Bektaşi, babası Mevlevi'ydi. Melamilik de bunun bir üst tarikatı gibi.
