Balık bayat mı değil mi? Balığın tazeliğini artık elektronik burun bilecek

Balığın tazeliğini ölçen cihaz için patent alındı. Ölçüm cihazı, elektronik burnuyla balığın taze olup olmadığını anında belirliyor.

Balığın taze olup olmadığını belirleyen yeni bir cihazın patenti alındı.



Erzurum'da Atatürk Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gonca Alak'ın tescil edilen ölçüm cihazı, elektronik burun sensörleriyle balığın taze olup olmadığını anında belirliyor.



Doktorasını da su ürünleri alanında yapan Alak, laboratuvar ortamında bir balığın bozulup bozulmadığının analizi için harcanan yaklaşık 45 dakikalık zamanı en aza indirmek ve bu alanda çalışanlara kolaylık sağlamak için proje hazırladı.

3 YILDIR ÜZERİNDE ÇALIŞIYOR
Bu kapsamda yazılım programı için bilgisayar mühendisliğinden destek alan Alak, deniz ile tatlı su balıkları üzerinde geniş ve tekrarlı laboratuvar analizleri yaptı.



Alak'ın yaklaşık 3 yıl süren çalışma sonuçlarını sisteme entegre ederek "elektronik burun sensörleri" ile balıkların taze olup olmadığını tespit eden "TVB-N/TMA PROB" adlı çalışması, Türk Patent ve Marka Kurumunca fikri mülkiyet haklarının korunması kapsamında "buluş" başlığıyla tescillendi.

Prof. Dr. Alak, 2005 yılından bu yana akademik olarak sektörün içinde olduğunu söyledi.



Çalışmanın birden fazla deneme grubunda yapıldığını belirten Alak, "Herhangi bir ürünün kimyasal yönden bozulmasını ortaya koyan en geçerli parametrelerden birisi total volatil baz nitrojen (TVB-N) ve trimetil amin (TMA) dediğimiz bileşenlerin varlığı. Biz bu bileşenlerden özellikle TVB-N'nin gıdadaki (balıktaki) varlığına göre bunları kalite sınıflarına gruplandırıyoruz. Bu uçucu bazik azot miktarı düşük olursa ürünün kaliteli olduğunu, miktarın yükselmesinde ise ürünün bozulma periyoduna yaklaştığını, insanların tüketimine faydalı olacak bir durumun kalmadığı yönünde yorumluyoruz." dedi.



Bir balık dokusu analizi için minimum 45 dakika zaman harcandığını, tescillenen çalışmalarıyla bu sürenin çok kısalacağını vurgulayan Alak, "Zaman özellikle laboratuvar orjinli kişiler için çok kıymetli. Bu analiz zamanını daha kısa tutacak ve daha etkili yöntem üzerine düşündüm. Bunu belirleyecek tıpkı pH metre ve oksijen metre gibi bir prob sisteminin uygulanması gerektiğini düşünerek, bir ateş ölçer gibi herkesin çok kolaylıkla kullanıp anlayacağı ve sistemi çok doğru ifade edecek bir makine, teçhizatın buraya kazandırılmasını hayal ettik." diye konuştu.

ETTE DE KULLANILIYOR
"Süreçte elektronik burun kullanarak dokuya hassas olan ve ortamda bu ürünün gelişmesini sağlayan asıl alt elementi hedef alarak bir algoritma oluşturduk ve bu algoritma üzerinden üründeki TVB-N miktarı ve TMA seviyesini belirlemek üzere yola çıktık." diye konuşan Alak, aynı anda iki farklı analizin sonuçları ile bir balığın bozulma sürecinde etkin olan ürünü kısa sürede belirlemeyi hedeflediklerini dile getirdi.



Alak, "Bu değeri okuyan kişiler, balığın bozulup bozulmadığını akademik geçmişi olan biri gibi yorum yapma yeteneğine sahip olacak ve okuduğu değerle ürünün tüketim sınırının altında ya da üstünde olduğunu gözlemleyecek." dedi.



Analiz sonuçlarının cep telefonuna mesaj olarak da iletilebileceğinin ve çalışmanın paydaşlara ciddi kolaylık sağlayacağının altını çizen Alak, "Prob taşınabilirliğinin yanı sıra aynı anda hem deniz hem de tatlı su balıklarında sonuç veriyor. Bu sadece balığa özgü değil, işlenmiş, yarı işlenmiş, işlenmemiş çeşitli et ürünleri ve kanatlılarda da çok rahatlıkla kullanılabilecek inovasyonu beraberinde getirecek bir makine, teçhizat. Prob saplamalı ve etin içine girebilecek yapıya sahip olacak." ifadelerini kullandı.