Kitaplar kişinin gelişiminde önemli bir yere sahip. Özellikle de çocuklarda. Her yaşta farklı beceriler kazanan, farklı düşünüp ve davranan çocuk, bu yaşlarda anlaşılmaya ihtiyaç duyuyor. Burada ebeveynlere önemli görevler düşüyor. Çünkü anlaşılma ihtiyacına cevap bulamayan çocuk farklı arayışlara yönelebiliyor. İnternet, Oyun ve Kitaplar gibi.
Seçimi ebeveyn yapmalı
Her gelişim döneminin özelliğini bilmek ve çocuğun o dönemde ihtiyaçlarını anlamanın önemli olduğuna dikkat çeken Üsküdar Üniversitesi Etiler Polikliniğinden Çocuk Ergen psikoloğu Aynur Sayım, çocuğun materyal seçiminde ebeveynin sorumlu olduğuna dikkat çekiyor.
Anne babanın, çocuğunun nasıl öğrendiği, hangi yetilerinin geliştiği, neyi nasıl algıladığını, nasıl davranması gerektiğini ve eğitimi için hangi materyalleri seçmesi gerektiğine yardımcı olması gerektiğini ifade eden Sayım, bu dönemlerde çocukların model alarak, özdeşim kurarak öğrendiklerini kaydediyor. Sayım, kitapların çocuk gelişiminde önemli bir yeri olduğunu vurguluyor.
Kitaplar aile çocuk arasındaki iletişimi güçlendiriyor
Çocuğun, anne ve babasını model aldığı gibi, bir masal kahramanını ya da sanatçıyı model alabileceğinin altını çizen uzman psikolog Sayım, kitabın içindeki yer alan figür, mesajların çocuğun öğrenmesinde çok etkili öğeler olduğunu kaydediyor. Özellikle de eğitici değer taşıyan hikâye ve masalların çocuğun gelişimini olumlu yönde desteklediğini belirten Sayım, kitapların aile ile çocuk arasındaki iletişimi de güçlendirdiğini ifade ediyor.
Kitabın çocuğa kattıkları
Kitap okumanın çocuğun dil, bilişsel, duygusal ve sosyal gelişimini desteklediğinin altını çizen uzman psikolog Sayım, kitapların çocuğun hayal gücünü, yaratıcılığını, sorun çözme becerilerini de geliştirdiğini söylüyor. Sayım çocuğun iyiyi de kötüyü de kitapla öğrenebileceğini hatırlatıyor.
Yine, kitap okumak, çocuğun sosyo-kültürel değerlerini öğrenmesi, iyi-kötüyü, doğru ve yanlış kavramlarını öğrenmesi ve soyut kavramların gelişmesi açısından önem taşımaktadır.
Okuma alışkanlığı kazandırırken dikkat!
Ailenin, kitap okuma alışkanlığını kazandırırken, çocuğa yaklaşım tarzının önem taşıdığını belirten uzman psikolog Sayım, çocukla bu konuda kesinlikte bir çatışmaya girilmemesi uyarısında bulunuyor.
Çatışmaya girmeden özendirici davranması, model olması önemli. Gelişim dönemlerini göz önüne alarak seçim yapmak önem taşıyor ama kitapların her zaman da eğitici anlamda seçilmesi gerekmiyor. Çocuğa seçim yaptırmak da onların karar verme yetilerini geliştiriyor. Çocuk özdeşimi fazla yapıyorsa ya da yanlış modellemeleri fazlaca yapıyorsa, burada daha çok ailedeki model eksikliğini ve yanlış yaklaşımları sorgulamak ve bunlar üzerinde çalışmak gerekir. Anne-babanın çocuğa ayırdığı zaman yeterli mi, kendileri doğru model oluyorlar mı? Yardım alınması gereken bir sorun var mı?
Seçilen kitap ruh halini yansıtıyor
Çocuğun hep aynı kitabı ya da türünü okumak istemesinin bir sorunun ya da takıntılı ruh halinin ipuçlarını verebildiğini vurgulayan uzman psikolog Sayım, kitap okumayı sevmeyen çocukların bir kısmında dikkat eksikliği gibi psikiyatrik sorunların da gözlemlendiğini kaydediyor.
Endişeli çocuklar korku içerikli kitaplardan ve filmlerden uzak duruyor ya da aşırı tepki gösterebiliyor. Şiddet içeren öyküler, olumsuz öğeler daha çok depresyonun işareti olabiliyor. İçine kapanık çocuklar ise karamsar ve kendileriyle özdeşleşen hikâyelerden hoşlanabiliyor. Çocukların kitap seçimleri, bazen onların ihtiyaçlarını ifade ettiği gibi, ruh hallerini de ele verebiliyor.
Çocuk her kitabı sevmiyor
Uzman psikolog Aynur Sayım, etkili bir dil kullanılmış olması, görsel materyallerden yararlanılmış olmasının da kitabı çocuğa sevdiren nedenlerden olduğunu kaydediyor. Üsküdar Üniversitesinin psikolojik ve pedagojik danışmanlığında İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. nin çıkardığı çocuk ve gençlere yönelik kitapların önemli olduğuna dikkat çeken Sayım bu kitapların gelişime katkı sağladığını söylüyor.
(( alinti ))
